Το κρυμμένο πρόβλημα με τα Όρια στην σχέση γονέα και ενηλίκων παιδιών
Υπάρχουν γονείς που δυσκολεύονται ή αρνούνται να σεβαστούν τα όρια των ενήλικων παιδιών* τους, κάνοντας συνεχώς ανεπιθύμητες ερωτήσεις ή προσφέροντας ανεπιθύμητες συμβουλές. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις όπου αυτό συμβαίνει με έναν πιο «διακριτικό», λιγότερο προφανή τρόπο. Κάποιοι γονείς προσπαθούν με τεράστια δυσκολία να θέσουν τα δικά τους όρια στη σχέση με τα ενήλικα παιδιά τους. Σε αντίθεση με έναν γονέα που δεν δέχεται να ακούει «όχι» από το ενήλικο παιδί του, αυτοί οι γονείς δεν θα πουν ποτέ οι ίδιοι, «όχι».
Πως όμως μπορεί να «μοιάζει» ένας γονέας χωρίς Όρια;
Είναι καταφατικός στα αιτήματα του ενήλικου παιδιού του ακόμη και αν αυτό λειτουργεί εις βάρος του (προσφέροντας χρόνο και χρήματα πολύ περισσότερο από όσο πραγματικά μπορεί).
Ποτέ δεν προβάλλει τις δικές του ανάγκες στα σχέδια με το παιδί του.
Επιτρέπει στα παιδιά του, να του συμπεριφέρονται με αγένεια και δεν ανταπαντά ποτέ.
Αποδέχεται την ευθύνη για την αποτυχία να ανταποκριθεί στις παράλογες απαιτήσεις του ενήλικου παιδιού του.
Κάνει ό,τι μπορεί για να διατηρήσει την ηρεμία στη σχέση με το ενήλικο παιδί του.
Βάζει τους άλλους πιο πάνω από τον εαυτό του.
Αυτός ο γονέας, συνήθως, θεωρείται απλώς στοργικός και γενναιόδωρος. Άλλωστε ποιος γονέας δεν θέλει να φροντίζει και να προστατεύει το παιδί του; Δεν είναι υπέροχο να συνεχίζει να προσφέρει χωρίς περιορισμούς; Ωστόσο, τα ενήλικα παιδιά αναφέρουν ότι το να έχουν έναν γονέα που δεν τους λέει ποτέ όχι, δημιουργεί τελικά αρκετό στρες και ανασφάλεια.
Το πρόβλημα των γονέων χωρίς Όρια
Η συναναστροφή με έναν τέτοιο γονέα καταλήγει απογοητευτική, επειδή το ενήλικο παιδί δεν μπορεί να τον εμπιστευτεί ως προς το να πει όχι και να θέσει όρια. Τα ενήλικα παιδιά, των γονέων χωρίς όρια, μπορεί να αποφύγουν να ζητήσουν από τους γονείς τους εξυπηρετήσεις, όπως το να τους κρατήσουν τα δικά τους παιδιά για παράδειγμα, επειδή ανησυχούν για την μη ειλικρίνεια του γονέα που δεν θα αποκάλυπτε ποτέ ότι αισθάνεται υπερβολικά κουρασμένος για να το κάνει αυτό. Δεν ζητούν οικονομική βοήθεια επειδή ανησυχούν ότι ο γονέας θα προσφέρει περισσότερα από όσα έχει την δυνατότητα να δώσει. Δεν ζητούν βοήθεια όπως π.χ. να τους παραλάβουν από το αεροδρόμιο γιατί ξέρουν ότι ο γονέας τους θα έρθει να τους πάρει, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα χάσει μία σημαντική συνάντηση στη δουλειά. Ακόμη και ο πιο γενναιόδωρος γονέας είναι απαραίτητο να δείξει τι είναι υπερβολικό και δύσκολο για αυτόν. Το να γνωρίζεις ότι κάποιος μπορεί, και θα πει όχι, όταν αυτό απαιτείται, παίζει σημαντικό ρόλο στις ενήλικες σχέσεις. Επιτρέπει την εμπιστοσύνη στο άλλο άτομο, ότι θα προστατεύσει την δική του ευημερία. Δημιουργεί ασφαλείς συνθήκες. Όταν ένας γονέας δυσκολεύεται ή αρνείται να πει όχι, αναθέτει το βάρος στο ενήλικο παιδί να «μαντεύει» συνεχώς τις πιθανές ενδείξεις, ότι το αίτημά του μπορεί να είναι υπερβολικό.
Τα ενήλικα παιδιά με γονείς χωρίς όρια αναφέρουν, επίσης, ότι αναρωτιούνται συνεχώς πώς νιώθει πραγματικά ο γονέας τους, επειδή ο γονέας δεν θα εκφράσει ποτέ τα δικά του συναισθήματα σε μία συζήτηση ή δεν θα παραδεχτεί ότι αισθάνεται πληγωμένος ή απογοητευμένος. Ένας γονέας που δεν λέει π.χ. ποτέ τη γνώμη του για το τι επιθυμεί να φάει όταν βγαίνει για δείπνο. Κατά την διάρκεια μίας σύγκρουσης, δεν μπορεί να εκφράσει ότι πληγώθηκε από το ενήλικο παιδί του, έτσι ισχυρίζεται ότι όλα είναι καλά και πιέζει τον εαυτό του. Αντί να μιλήσει για αυτό που τον πλήγωσε, το ενήλικο παιδί θα πρέπει να γίνει ειδικός στην ανάγνωση των συμπεριφορών του γονέα, ώστε να προσπαθήσει να καταγράψει τα συναισθήματά του και στη συνέχεια να ζητήσει συγγνώμη, για κάτι που τελικά ο γονέας του, μάλλον θα αρνηθεί ότι αισθάνεται. Αυτό αποτρέπει οποιαδήποτε πραγματική, ουσιαστική σχέση και επαφή μεταξύ γονέα και παιδιού. Τα ενήλικα παιδιά δεν μπορούν ποτέ να μάθουν, το γιατί και το πότε μπορεί ο γονέας ένιωθε πληγωμένος και το πως θα μπορούσαν αποφύγουν κάτι τέτοιο στο μέλλον, και αυτό επειδή ο γονέας δεν θα το παραδεχθεί ποτέ. Το ενήλικο πλέον παιδί, που αγαπά και εκτιμά τον γονέα του, δεν επιθυμεί να τον πιέσει ή να τον εξαντλήσει και ο γονέας με το να μην εκφράζει την πραγματική επιθυμία του, οδηγεί στην δημιουργία ενός φαύλου κύκλου ενόχων, εικασιών και πράξεων που τελικά φέρνουν ένταση.
Στην πιο «σκληροπυρηνική» μορφή του, ένας γονέας χωρίς όρια, μπορεί να υποχωρεί και να υπερπροσφέρει στα παιδιά που αγωνίζονται να τα καταφέρουν σε οποιοδήποτε τομέα της ενήλικης ζωής τους. Ορισμένα ενήλικα παιδιά μπορεί να εκμεταλλευτούν την γενναιοδωρία και την αδυναμία του γονέα τους, να θέτει όρια. Αυτό μπορεί π.χ. να πάρει τη μορφή της συμβίωσης στο ίδιο σπίτι, ακόμη και αν ο γονέας δεν έχει χώρο, την είσπραξη χρημάτων από έναν γονέα που δεν έχει την άνεση και δυνατότητα να δίνει, και όταν το κάνει εξαντλεί άλλους σημαντικούς οικογενειακούς οικονομικούς πόρους. Για τα ενήλικα παιδιά που υποφέρουν από εθισμό, ο χωρίς όρια γονέας, θα επιτρέψει τέτοιου είδους ενέργειες ανεξάρτητα από τις συνέπειες. Άλλα μέλη της οικογένειας μπορεί τελικά να παρέμβουν και να προσπαθήσουν να επιβάλουν «εξωτερικά» όρια, τόσο στον γονέα όσο και στο ενήλικο παιδί, επειδή τα άμεσα εμπλεκόμενα μέλη αδυνατούν να το κάνουν.
Γιατί είναι σημαντικά τα γονικά Όρια;
Τα όρια από τους γονείς στα παιδιά, εξυπηρετούν μία πολύ σημαντική λειτουργία. Όταν οι γονείς θέτουν τα κατάλληλα όρια, τα ενήλικα παιδιά μπορούν να εμπιστευτούν τον γονέα τους, στο ότι θα φροντίζει τον εαυτό του και τις ανάγκες του. Τα ενήλικα παιδιά θέλουν να γνωρίζουν ότι, εάν ο γονέας είναι αναστατωμένος ή δεν μπορεί να φροντίσει το εγγόνι του, ή δεν μπορεί να προσφέρει οικονομική βοήθεια, θα έχει την άνεση και την ειλικρίνεια να μιλήσει ξεκάθαρα. Αντίθετα, οι γονείς χωρίς όρια είναι δύσκολο να γίνουν άξιοι εμπιστοσύνης γιατί δεν λένε ποτέ όχι, επομένως τα ναι τους αυτομάτως αμφισβητούνται ως προς το αν είναι αληθινά. Σε αντίθεση με το αίσθημα γενναιοδωρίας που μπορεί να νιώθει ένας γονέας χωρίς όρια, τα ενήλικα παιδιά αναφέρουν πόση επιπλέον «δουλειά» χρειάζεται για να αναλάβουν το έργο της «ανάγνωσης» κάποιου που δεν θα μιλήσει για τον εαυτό του, για το πως αισθάνεται και τι πραγματικά επιθυμεί. Είναι απαραίτητο για εκείνους τους γονείς, να αρχίσουν να εκφράζουν τις ανάγκες τους και να μιλούν για τον εαυτό τους. Η αλήθεια του γονέα προς το ενήλικο παιδί, δεν βοηθά μόνο το μεταξύ τους, αλλά και την υγιή συσχετίση του ενηλίκου παιδιού με τους γύρω του, στις σχέσεις που θα επιλέξει να έχει στην ζωή του.
Είναι πολύ σημαντικό να εμπεδώσουμε ότι το όχι δεν σημαίνει αποστασιοποίηση ή απομάκρυνση και δεν μας καθιστά ως τον «κακό» ήρωα της υπόθεσης. Το όχι είναι απαραίτητο για τις ομαλές σχέσεις μας με τους άλλους και κυρίως για την προστασία των δικών μας προσωπικών ορίων και αντοχών. Όταν εμείς οι ίδιοι παραβιάζουμε τις αντοχές μας, την ανοχή μας, τότε αναποφευκτα αυτό θα μας καθιστά τελικα ανίκανους να προσφέρουμε (ενώ μπορεί να επιθυμούμε ακριβώς το αντίθετο), και κυρίως θα είναι εις βάρος μας με πολλούς τρόπους, που τελικά βλάπτουν την ψυχική και σωματική υγεία μας.
*Ο όρος «ενήλικα παιδιά» χρησιμοποιείται για να καταδείξει την συσχέτιση με τον γονέα. Δηλαδή αναφέρεται στο πως συμπεριφέρεται και συσχετίζεται ο γονέας με το παιδί του που πλέον όμως έχει ενηλικιωθεί.
Βιβλιογραφία
Epstein Sarah, Love in the time of medical school: Build a happy, healthy relationship with a medical student. 2017. CreateSpace Independent Publishing Platform.
🤝🏻Αγγελική Τσαγκαράκη | Ψυχολόγος
📍Ν.Καζαντζάκη 13 | 71202 | Ηράκλειο Κρήτης
📞2810 226993
📩angeliki.tsagkaraki.info@gmail.com
🌐www.angelikitsagkaraki.com
