Ψυχοθεραπεία. Στο άκουσμα της λέξης και μόνο δημιουργούνται πολλές σκέψεις και προβληματισμοί. Αρκετοί άνθρωποι προσερχόμενοι στην θεραπεία έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για το τι πρόκειται να συμβεί. Παρουσιάζουν μια στρεβλωμένη αντίληψη για το τι είναι η ψυχοθεραπεία και κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται. Συνήθως βιάζονται και ζητούν έτοιμες λύσεις. Πολλές φορές εντυπωσιάζομαι όταν ζητείται μια άμεση λύση σε ένα πρόβλημα το οποίο «χτίζεται» και «επαναλαμβάνεται» για χρόνια. Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά ορισμένες πεποιθήσεις για την ψυχοθεραπεία, εξηγώντας παράλληλα και τι συμβαίνει στην πραγματικότητα.
- Συχνά οι θεραπευόμενοι έρχονται με συγκεκριμένο σκεπτικό για την χρονική διάρκεια της θεραπείας. Από τη μια πλευρά πιστεύεται πως η θεραπεία θα πρέπει να είναι βραχύχρονη και σύντομη και από την άλλη θεωρείται πως θα πρέπει να είναι μακροχρόνια. Τίποτα από τα δύο δεν είναι απόλυτο. Η χρονική διάρκεια της ψυχοθεραπείας καθορίζεται από το εκάστοτε θεραπευτικό μοντέλο στο οποίο είναι εκπαιδευμένος κατάλληλα ο ψυχοθεραπευτής. Επίσης, η διάρκεια ποικίλλει ανάλογα με το αίτημα του κάθε θεραπευομένου. Καλό είναι πάντα το ζήτημα του πόσο θα διαρκέσει μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία να συζητείται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευομένου.
- Σε άλλες περιπτώσεις θεωρείται ότι θα πρέπει ο θεραπευτής να πράττει σύμφωνα με την θέληση του θεραπευομένου, ώστε εκείνος να φεύγει ικανοποιημένος από την θεραπεία. Υπάρχει δηλαδή η λανθασμένη πεποίθηση πως για να πηγαίνουν «όλα καλά» ο θεραπευτής θα πρέπει να κάνει και να λέει εκείνα που επιθυμεί ο θεραπευόμενος. Αυτό ομως που χρειάζεται να γίνει κατανοητό είναι πως η θεραπευτική διαδικασία δεν είναι μια ευθεία ανοδική γραμμή αλλά ενέχει, προβληματισμό, σκέψη, δύσκολα συναίσθημα και αρκετά «σκαμπανεβάσματα». Ο θεραπευτής είναι εκείνος που οφείλει να «ψυχοεκπαιδεύσει» τον θεραπευόμενο, ωστε να κατανοήσει πως η θεραπεία έχει κανόνες και υποχρεώσεις, όπως όλα τα πράγματα στην ζωή μας. Η θεραπεία λοιπόν πρέπει να διέπεται από όρια τα οποία θα σέβεται θεραπευτής και θεραπευόμενος. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει πάντα ο θεραπευόμενος να συμφωνεί με τον θεραπευτή του. Είναι θεμιτές οι όποιες αντιρρήσεις. Όμως ο θεραπευτής είναι από φύση και θέση εκείνος που έχει εκπαιδευτεί ώστε να βλέπει τα πράγματα λίγο βαθύτερα και να τα κατανοεί λίγο καλύτερα από τους υπόλοιπους
- Σημαντική παρερμηνεία δημιουργείται κάποιες φορές και σχετικά με την πληρωμή. Σε μία θεραπευτική σχέση τα χρήματα αποτελούν ένα λεπτό προς διαχείριση ζήτημα. Ένας θεραπευτής εκτός της προσφοράς υπηρεσίας που καταβάλλει την ώρα της συνεδρίας, ακολουθεί μια σειρά διεργασιών και προετοιμασίας πριν αλλά και μετά την ώρα της συνεδρίας. Είναι επαγγελματίας και οφείλει να πληρώνεται για την παροχή υπηρεσίας. Μοιάζει άβολο καθώς μιλάμε για μία κοντινή ανθρώπινη σχέση, όμως είναι θέμα ορίων και σεβασμού να κατανοούμε την θέση του θεραπευτή, του οποίου είναι το επάγγελμα και χρειάζεται να πληρωθεί.
- Στο παραπάνω ίσως έγκειται και η παρερμηνεία του είδους της σχέσης που υπάρχει μεταξύ θεραπευτή και θεραπευομένου. Ορισμένοι θεραπευόμενοι προσπαθούν να κάνουν φίλο τον θεραπευτή τους. Αυτό είναι ένα συχνό λάθος και κάτι το οποίο δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί. Η σχέση θεραπευτή – θεραπευομένου είναι άνιση, ως προς την ευαλωτότητα του θεραπευομένου, που έχει έρθει προκειμένου ο θεραπευτής να τον βοηθήσει. Εξ’ορισμού λοιπόν αυτή δεν είναι μια ισότιμη φιλική σχέση. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό αυτό και να τηρούνται πάντα τα δέοντα.
- Στο γραφείο ενός ψυχολόγου συχνά παρουσιάζονται θεραπευόμενοι με ζητήματα διαφόρων ειδών και διαφορετικής «βαρύτητας». Υπάρχουν στιγμές και περιπτώσεις που ένας ψυχολόγος θα χρειαστεί να παραπέμψει έναν θεραπευόμενο σε κάποιον άλλο ψυχοθεραπευτή ή ψυχίατρο. Αυτό συχνά παρεξηγείται και μεταφράζεται σε απόρριψη. Αντιθέτως όμως, κάτι τέτοιο έρχεται να πραγματοποιηθεί προς όφελος του θεραπευομένου. Όταν ο θεραπευτής κρίνει απαραίτητη μια παραπομπή, οι λόγοι ενδεχομένως να είναι ότι η θεραπεία δεν εξελίσσεται πλέον προς όφελος του θεραπευομένου, ή κρίνει πως ο θεραπευόμενος θα μπορούσε να βοηθηθεί καλύτερα π.χ. με χορήγηση κάποιας φαρμακευτικής αγωγής. Επομένως μια παραπομπή δεν ενέχει το «δεν σε συμπαθώ» αλλά το «δεν μπορώ να σε βοηθήσω με τον τρόπο που εσύ χρειάζεσαι».
- Χαρούμενος πάντα μετά την συνεδρία; Συχνή προσδοκία όμως συνήθως ανέφικτη. Οι «καρποί» της θεραπείας έρχονται μετά από αρκετή «ψυχική δουλειά», αρκετό κόπο και προβληματισμό. Οτιδήποτε «σπείρεις» χρειάζεται χρόνος για να το «θερίσεις». Επομένως δεν υπάρχουν μαγικά φίλτρα και λύσεις που μπορούν αυτομάτως να δοθούν. Υπομονή και επιμονή θα είναι απαραίτητες σε μια θεραπευτική διαδικασία.
- Συνέπεια και ασυνέπεια. Μια άλλη λανθασμένη αντίληψη είναι η πεποίθηση πως η έλευση για ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνεται κατά συνθήκη. Για παράδειγμα, μία φορά τον ένα μήνα, δύο φορές τον επόμενο ή «θα πάω για θεραπεία όταν έχω όρεξη». Δυστυχώς η θεραπεία ταυτίζεται από ορισμένους με μια βόλτα για καφέ με ένα φίλο. Η ψυχοθεραπεία είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι επένδυση στον εαυτό, που απαιτεί συνέπεια και σταθερότητα. Επομένως η «άτακτη» έλευση δεν αποδίδει ποτέ, αντιθέτως λειτουργεί απλά σαν ένα άδειασμα πληροφοριών και γεγονότων στον θεραπευτή, που δεν συμπεριλαμβάνει καμία ψυχική διεργασία από τον θεραπευόμενο.
Ακούω συχνά την φράση «η ψυχοθεραπεία είναι για τους αδύναμους». Νομίζω αυτή είναι και η σημαντικότερη παρανόηση. Για ψυχοθεραπεία συνήθως έρχονται οι δυνατοί. Εκείνοι που αναγνωρίζουν το «πρόβλημα», το «λάθος» και που είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν την αλήθεια κατά πρόσωπο. Εκείνοι που είναι έτοιμοι να αναλάβουν την ευθύνη και το ψυχικό κόστος αυτού που συμβαίνει. Επομένως οι «αδύναμοι» είναι εκείνοι που μάλλον δεν θα έρθουν ποτέ για θεραπεία. Σε αυτό έρχεται να κουμπώσει και μια άλλη φράση που συχνά ακούγεται, ότι «η ψυχοθεραπεία είναι για όλους». Και όμως η ψυχοθεραπεία δεν είναι για όλους. Η ψυχοθεραπεία είναι για εκείνους που μπορούν, εκείνους που θέλουν και είναι έτοιμοι να προσπαθήσουν, έχοντας θάρρος, όντας συνεπείς απέναντι στην θεραπεία αλλά κυρίως απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό.
🤝🏻Αγγελική Τσαγκαράκη | Ψυχολόγος
📍Ν.Καζαντζάκη 13 | 71202 | Ηράκλειο Κρήτης
📞2810 226993
📩 angeliki.tsagkaraki.info@gmail.com
🌐www.angelikitsagkaraki.com
